Tema 1 - Pse te rinjte e Tiranes rrine ne kafe?

Jo rralle te rinjte akuzohen se kalojne shume kohe ne kafe, por le te mendojme per nje moment se ku tjeter mund te rrijne ata nese nuk do rrinin ne kafe?

Para 90’s lagjet kishin shtepi kulture, shtepi rinie, dhe fusha sporti. Plus kesaj edhe fushat e shkollave ishin te hapura per komunitetin. Por me renien e sistemit, ato ose u zune ose u shemben.  

Sot, Shqiperia, I ofron te rinjve 13 mije bar-kafe, duke u renditur si vendi I dyte n’bote per numrin e kafeneve per banore. Nderkohe 300 mij te rinjte e Tiranes kane vetem 11 ambiente recreative, si biblioteka, qendra rinore apo terrene sportive.

Keto mjedise jane ne varesi te Bashkise. Por c’vend zene te rinjte ne prioritetet e saj?

Le t’ja nisim nga buxheti.

Bashkia shpenzon 15 milion leke ne vit per rinine. Per ta vene kete ne kontekst, kujto qe 12 milion leke ajo i shpenzon vetem per nje uebsite. Nderkohe Bashkia iu mbledh kafeneve cdo vit 300 milion leke per t’I lene qe te zene trotuaret. Para keto qe do dilnin e tepronin per te ndertuar ambiente rekreative per te rinjte

Meqe folem per ambientet, te shohim cfare i ofron bashkia te rinjve te qytetit.

A-      Bibliotekat

Tirana vertet ka me shume biblioteka, por edhe ato qe jane nuk frekuentohen nga te rinjte. Dhe kjo jo se te ata nuk duan te lexojne, por sepse stafi punon part time, duke I mbajtur bibliotekat te hapura vetem ne kohen kur te rinjte jane ne shkolle.

Ndersa bibliotekat e shkollave, edhe kur ekzistojne dhe jane ne kushte te pranueshme, rrijne te mbyllura sepse shkolla nuk ka bibliotekar. Keshtuqe celesin e merr nje prej mesuesve, te cilin nxenesit duhet ta ndjekin nga mbrapa.

B-      Qendrat rinore

Tirana ka vetem nje qender rinore, qe ne fakt nuk sherben si vend clodhes ku te rinjte te mblidhen mbas shkolle. Nje pjese e ambientit te saj eshte kthyer ne zyra, ndersa pjesa tjeter sherben si salle per organizatat qe duan ta marrin me qira.

Vitet e fundit Tirana pati edhe nje qender te ndertuar nga Ministria e Rinise, por ajo do prishet dhe ne vend te saj do te mbillet nje kulle gjigande.

Nderkohe shume ambiente te tjera te bashkise, si rasti i Kinema Agimi, iu jane dhene subjekteve private per t’I perdorur per bizneset e tyre. Sipas modelit te qeverisjes me partneritet publik-privat.

Koncept ky qe bashkia po e aplikon edhe me bibliotekat e lagjeve, duke ua dhene ato privateve qe t’I kthejne diku ne librari-kafe e diku ne qendra multikulturore.

Problemi eshte se kjo nisme jo vetem mund te demtoje funksionin e bibliotekave si ambiente leximi, por do te shtoje kostot per te rinjte qe duan t’I vizitojne.  Ne nje fare menyre do kemi me shume kafene, me pak biblioteka.

C-      terrenet sportive

Aktualisht Tirana ka dy terrene sportive ku te rinjte mund te luajne pa pagese. Njeri eshte tek liqeni artificial dhe tjetri ne Laprake. Por mund te jete edhe vetem nje, sepse diskutohet qe tek fusha ne Laprake do ngrihet nje kulle.

Alternativat e tjera kushtojne, pasi ose jane fusha private me pagese, ose jane fushat e shkollave publike, ku paguhet nen dore.

Por mos e humb shpresen.

Se fundmi bashkia ka vendosur t’i ktheje shkollat ne qendra komunitare, duke ia vene terrenet e tyre ne sherbim te komunitetit.

Nisme e mire, por ka nje problem:  Bashkia nuk do t’I hape shkollat direkt per komunitetin, por do ia kaloje ne administrim shoqatave dhe federave sportive. Keshtuqe te rinjte nuk kane me nevoje te paguajne nen dore mesuesin e fiskultures. Mjafton te paguajne shoqaten qe ka marre ne dorezim shkollen.  

Cfare sugjerojme?

1.       Si fillim, heqjen dore nga koncepti I qeverisjes me partneritetin public-privat, cka eshte kthyer ne nje skeme monetarizimi neper xhepa privat te pasurive publike.

2.       Shkollat, bibliotekat dhe fushat e sportit jane te qytetit dhe duhet te perdoren pa pagese nga te rinjte e qytetit. Nuk ka nevoje per seksere apo ndermjetes.

3.       Bibliotekat e lagjeve duhet te menaxhohen nga bashkia dhe duhet te punojne me orar te plote, duke qendruar te hapura gjithe diten 7 dite te javes

4.       Se fundmi, ndertuesit duhet te detyrohet me ligj qe ne komplekset e reja te banesave te ndertojne ambiente per te rinjte e komunitetit dhe (ku eshte e mundur) terrene sportive.

Keshtuqe, perpara se t’I akuzojme te rinjte, bejme mire te ngreme zerin per krijimin e me shume ambienteve sportive, kulturore dhe recreative ne qytet. 

*Shiko filmin e plote ketu https://www.youtube.com/watch?v=pX3zmb5Deeo 

Burimet:

Dokumente: http://www.instat.gov.al/media/1583/youth_in_albania_challenges_in_changing_times.pdf

http://opendata.tirana.al/?q=dataset/financat-dhe-buxheti/resource/8d3a68f3-354f-41de-aca1-7b893deb0541#{view-graph:{graphOptions:{hooks:{processOffset:{},bindEvents:{}}}},graphOptions:{hooks:{processOffset:{},bindEvents:{}}}}

http://opendata.tirana.al/?q=dataset/financat-dhe-buxheti/resource/ba8766b2-9fa8-4fbe-92c2-544e71c15400#{view-graph:{graphOptions:{hooks:{processOffset:{},bindEvents:{}}}},graphOptions:{hooks:{processOffset:{},bindEvents:{}}}}

Media:

http://www.rd.al/2017/11/veliaj-120-milione-leke-per-nje-website-qe-kushton-500-mije-leke/

https://exit.al/2017/11/bashkia-tirane-120-milione-leke-per-nje-faqe-interneti/