Shabani: Po përballemi me kastën që ka bllokuar zhvillimin ekonomik, social dhe politik të Shqipërisë

Pak ditë më parë kemi intervistuar Endrit Shabanin, aktivistin e Nismës #Thurje, një lëvizje qytetare anti establishment, i cili ka deklaruar: “Synimi ynë është instalimi i nje demokracie pjesëmarrëse, por një gjë e tillë kërkon përballje me një kastë që ka bllokuar zhvillimin ekonomik, social dhe politik te vendit

Intervistoi: Stefania Morreale

1.Mund te me flasesh cfare eshte #nismathurja?

Nisma Thurje eshte nje levizje qytetare anti establishment. Synimi yne eshte instalimi i nje demokracie pjesemarrese, ku qytetaret kane mekanizma ligjor dhe politik per te kufizuar pushtetin e zyrtareve publik. Sigurisht nje gje e tille kerkon perballje me nje kaste qe ka bllokuar zhvillimin ekonomok, social dhe politik te vendit, dhe eshte nje perballje jo e lehte.

2. Pse, sipas teje, shume njerez po behen cdo dite e me shume pjese e kesaj levizje?

Sepse njerezit jane lodhur me avazin e vjeter te partive qe premtojne gjithcka per te mos bere asgje. Njerezit kerkojne ndryshim, por duan ndryshim me themel. Ata kuptojne se jemi ne nje situate ku bojatisja dhe suvatimi i kesaj ngrehine 30 vjecare nuk eshte zgjidhje. Na duhet t’ia nisim nga themelet, dhe shoqeria ne pergjithesi, por te rinjte ne vecanti, kerkojne pikerisht kete. Ne jemi stacioni i fundit perpara nisjes per ne emigrim. Shume te rinj na thone qe nese nuk ia dalim edhe kete here, do “bejme letrat per te ikur, se ky vend perfundimisht nuk behet.” Une besoj qe do ia dalim dhe ata do e shohin te ardhmen e tyre ketu, ne vendin e vet, ne shtepine e tyre.

3. Cilat jane tematikat mbi te Cilat po punon #nismathurja?

Ne kemi hartuar nje manifest politik, i cili quhet Karta 2020. Aty kemi parashtruar idete baze dhe tematikat e punes sone.

Nje prej ketyre pikave eshte fuqizimi i qytetarit dhe decentralizimi i pushtetit. Per kete qellim kemi ndermarre nje nisme ligjore, te mbeshtetur nga 50 mije zgjedhes, ku kemi kerkuar aplikimin e nje sistemi zgjedhor me lista te hapura ku votuesit mund te zgjedhin ne menyre direkte perfaqesuesit e tyre ne Keshill Bashkiak dhe ne Parlament. Ne e kemi dorezuar nismen tone ligjore ne Parlament dhe momentalisht po lobojme per votimin e saj ne Kuvend.

Gjithashtu, ne mendojme qe demokracia kerkon dy pale, qytetarin dhe politikanin. Per kete arsye kemi nisur nje tur Kombetar ku po takohemi me qytetaret dhe po flasim per menyren se si dilet nga ky qerthull 30 vjecar. Po diskutojme edhe perse demokracia eshte e vetmja rruge per zhvillimin ekonomik te vendit. Me date 15 Shkurt do kemi takimin e Tiranes ne pallatin e kongreseve, ku mes poezive te Mirush Kabashit, dhe disa prezantimeve te tjera do kemi mundesi te flasim pikerisht keto ide.

Nje teme tjeter e veprimtarise sone, eshte lufta ndaj privatizimit abuziv qe i eshte bere burimeve natyrore, dhe sherbimeve publike. Ne kete drejtim kemi denoncuar ne SPAK koncesionin e sterilizimit te mjeteve spitalore,i cili per ne eshte simboli i gjithckaje qe shkon keq me kete qeveri. Ka qene nje beteje te veshtire, pasi kemi vene ne rrezik nje biznes mbi 100 milion Eurosh, i cili prej kallezimit tone sot eshte nen hetim nga prokuroria speciale antikorrupsion. Eshte nje beteje qe nuk eshte se ka ardhur pa kosto personale per secilin prej nesh, por keto jane gjera qe i kemi marre parasysh kur e nisem kete rruge, dhe nuk do te dorezohemi deri ne diten e fundit. Epokes se pandeshkueshmerise po i vjen fundi.  

4. Dite me pare more pjese ne protesten e minatoreve ne Tirane. Pse eshte e rendesishme te jesh ne krah te kesaj kategorie punetoresh?

Mbeshtetja jone pe rminatoret e rendesishme sepse beteja e tyre eshte perfaqesuese e betejes se perditshme te ketij populli qe meriton shume por ka pak, perballe nje kaste qe ka gjithcka pa merituar asgje. Eshte beteja e atij qe punon per buken e gojes, perballe atij qe leviz me jaht dhe avion privat. Ne kete beteje, ne jemi me me te dobetin.

Persa i perket minatoreve, jemi me ta edhe per faktin se po kerkojne dicka bazike, sic eshte e drejta per te patur sindikaten e tyre. Ky eshte moment historik, pasi ende ne 2020 vazhdohet me Bashkimet Profesionale, qe nuk kane hallin e punetoreve, por shqetesohen per tekat e pronareve.

Per nje moment po e leme menjane kush ka te drejte, pronari apo minatoret, dhe le te fokusohemi tek si zgjidhet kjo pune? Si garantojme qe minatoret nuk keqtrajtohen dhe abuzohen nga pronari? Nje pergjigje eshte shteti, por ne kete vend te korruptuar shteti eshte ne xhepin e oligarkeve. Atehere mbetet vetem aftesia e punetoreve per tu veteorganizuar perballe pronarit. Minatoret nuk po kerkojne asgje me shume se kaq: ata kerkojne vetem te drejten per te patur sindikaten e tyre. Eshte nje e drejte qe iu garantohet nga Kushtetuta, ligji per sindikatat dhe Kodi i Punes.

5. Ne shqiperi dikush e quan #nismathurja nje levizje populiste. Si i pergjigjeni ketyre deklaratave?

Kasta qe drejton vendin, nuk do ta bente dot kete qe ben, nese nuk do te kishte mbajtur me para dhe privilegje nje shpure sherbetoresh qe gdhihen e ngrysen duke folur per hallet e saj, duke injoruar hallet e shqiptarit te zakonshem. Keshtuqe sa here qe dikush ngre problemet reale te vendit, duke prishur konsensusin e vendosur ne media, anatemohet si “populist”. Nje term qe ne fakt ka shume kuptime, por qe ne thelb do te thote “te flasesh per hallet e popullit” vis-à-vis halleve te atyre qe qeverisin vendin.  

Keshtuqe, nga kjo pikepamje, ne e kemi per nder te jemi “populiste” ne nje shoqeri te dominuar nga “kryetari-stet” qe mbrojne vetem interesat e dy individeve.

E megjithate, vlen te theksohet se ajo qe ne bejme nuk ka asnje lidhje me populizmin e djathte qe ka mbire ne disa vende Evropiane. Ju ftoj ta ndiqni me vemendje artikulimin tone publik, dhe nuk do gjeni aty asnje hije shovinizmi apo ekstremizmi. Zero. Krejt e kunderta, ne fakt. Lajtmovimi yne eshte dhembsuria, solidariteti dhe pergjegjesia per me te dobetin. Mesazhi yne eshte bashkimi.  

6. Shqiperia po rimekembet me veshtiresi nga termeti i nentorit te shkuar. Si mendon se eshte menaxhuar nga shteti kjo katastrofe?

Si pedagog, si nje njeri ne kerkim te permiresimit te vetes, per mua nuk ka gje me shqetesuese se refuzimi per te mesuar nga nje gabim. Termeti i 26 Nentorit tregoi se qeveria, por jo vetem, nuk kishte mesuar asgje nga termeti i dy muajve me pare. Mengjesin e termetit une kam qene tek rrenojat e godinave te shembura, dhe aty kam pare nje shtet krejtesisht te papergatitur per katastrofa te tilla. Cka do te thote se askush nuk e vuri ujin ne zjarr per termetin, edhe pas “paralajmerimit” qe iu dha ne shtator.

Tani, per tu rikthyer tek pyetja juaj, une mendoj qe situata po menaxhohet shume keq. Mjafton te shohesh qe femijet dhe te moshuarit kane dy muaj qe po flene neper cadra. Nga ana tjeter, askush nuk ndihet i sigurte ne shtepite e tyre, nese (largqofte!) neser bie nje termet tjeter. A jane shtepite tona te sigurta? A jane shkollat dhe spitalet publike te sigurta? A eshte shteti yne i pergatitur per ta menaxhuar nje situate te ngjashme? Kam frike se jo.  

7. Se fundmi nje kuriozitet: #nismathurja do te marre pjese ne zgjedhjet e ardhshme ne Shqiperi

Kjo nuk ka asnje rendesi per shqiptarin e zakonshem. Fatkeqesisht shpesh politika komentohet sikur te ishte sport, ku fokusi vendoset tek lojetaret. Kush hyri, kush u demtua, kush po del, dhe kush do vije? Kjo pak rendesi ka. Politika eshte ceshtje serioze, zgjidh hallet jetike te shoqerise. Prandaj fokusi yne duhet te jete tek idete politike, tek institucionet dhe tek zgjidhja e halleve te perditshme te qytetareve. Kjo ka rendesi. Pa, se hyri ky ne zgjedhje, apo se nuk hyri, kjo eshte ceshtje e dores se dyte, per mendimin tim.

*Botuar ne 01/02/2020 tek https://sq.albanianews.it/intervista/nisma-thurje-endrit-shabani

*Ne italisht https://www.albanianews.it/cultura/interviste/endrit-shabani-movimento-thurje-albania