Translate this blog

Friday 4 May 2018

Tema 5 - bicikleta apo makina? kjo eshte ceshtja

Disa dekada me pare, bicikleta ishte e pranishme kudo ne Shqiperi. Per te kishte kenge dhe filma. Femijet mesonin te pedalonin qe ne moshe shume te re dhe jeta sociale e te rinjve ishte e organizuar rreth bicikletes. Plazhet e Durresit, mbusheshin me qindra te rinj qe vinin nga Tirana me biciklete.
Mirepo zhvillimet ekonomike te pas 90s sollen ne Durres makinat e para, dhe gradualisht ato zevendesuan bicikletat, ne ate pike qe sot nje ne dy familje ka nje makine [ne Shqiperi ka 460 mije makina].
Per te akomoduar makinat e shumta u ndertuan rruge te reja, cka kerkoi shembjen e shume shtepive dhe godinave publike. Fusha sporti dhe parqe u kthyen ne vende parkimi, dhe bregu I detit u pushtua nga vargje te gjata makinash. Cdo vit, 30% e buxhetit te bashkise shpenzohet per rruget e makinave. E megjithate, serish trafiku eshte I renduar dhe mundesia per parkim e vogel.
E nderkohe qe rruget dhe hapesirat e perbashketa I jane dorezuar plotesisht makinave, pedalimi eshte bere i veshtire dhe i rrezikshem.  Korsite e dedikuara per bicikletat mungojne ne qytet, pavaresisht dy nderhyrjeve minimale qe ka bere bashkia. E para, ne lagjen Iliria ku korsia eshte ndertuar mbi pusetat e rrugeve, te cilat duke qene pa kapak e bejne ate te paperdorshme. E dyta ne rrugen e portit, ku trotuari thjesht eshte vijezuar si korsi bicikletash, cka i ve ciklistet ne konflikt te vazhdueshem me kembesoret.

Po me cfare kostosh ka ardhur ky dorezim I qytetit ndaj makinave?

1.       Se pari jane pasojat ne shendetin e publikut
Me rritjen e numrit te makinave, u shtua edhe numri I aksidenteve rrugore. Sot ne Shqiperi ndodhin 2700 aksidente ne vit, ku mesatarisht plagosen 7 vete dhe vdes nje njeri cdo dite. Ne Durres ka mesatarisht nje aksident ne dite, dhe cdo jave vdes nje njeri ne aksidente rrugore.
Krahas aksidenteve, makinat kane shtuar edhe nivelin e ndotjes, sic eshte konfirmuar edhe nga matjet e Ministrise se Mjedisit ne ditet pa makina. Nderkohe sipas Agjensise Evropiane te Mjedisit, ne vitin 2017 ndotja e ajrit shkaktoi 3750 vdekje te parakohshme. Pra vitin qe shkoi, ne Shqiperi vdiqen 10 vete ne dite nga semundje te shkaktuara prej ndotjes qe na vjen prej makinave. Nje rritje kjo me 200% nga viti 2016, dhe 5 here me e larte se ne Malin e Zi. 
Sikur kjo te mos mjaftonte, perdorimi I makines stimulon jeten sedentare, duke shkaktuar mbipeshe dhe obezitet. Cka shihet si faktori kryesor ne rritjen e numrit te personave qe vuajne nga zemra, duke e bere ate shkaktarin e pare te vdekjeve ne Shqiperi.
Pervec problemeve te mesiperme, makinat rrisin nivelin e stresit tek qytetaret duke ndikuar negativisht ne shendetin e tyre. Kjo vjen si pasoje e zhurmave qe makinat shkaktojne, por edhe prej rrezikut ne te cilin ato ekspozojne kembesoret dhe ciklistet. 


2.       Se dyti, ky ndryshim ka patur kosto financiare
Bicikletat jane shume ekonomike, por makinat kushtojne ne buxhetin e familjeve Shqiptare. Pervec blerjes se makines, qe shpesh behet me kredi, perllogaritet se mbajtja e nje makine kushton 150 $ deri ne 300$ ne muaj [karburantin, parkimin, siguracionin, taksat, mirembajtjen dhe ndonje gjobe te mundshme].
Pervec kesaj dorezimi I qyteteve tek makinat mund te kete patur kosto financiare per qytetin. Duke konsideruar qe nje makine ze hapesire sa per 10 bicikleta, numri i madh i makinave ka zaptuar hapesira te tera qe mund te perdoreshin per qellime turistike. Per me teper, numri i pafundem i makinave te parkuara buze detit, ajri i ndotur dhe trafiku i dendur, e bejne te pakendshem shetitjen ne breg te detit, dhe mund te kene efekt negativ ne zhvillimin e turizmit.
Per me teper mendohet qe rruget e gjera te makinave frenojne zhvillimin e bizneseve buze rruges. Kjo eshte vene re ne disa qytete evropiane, ku pas ndalimit te makinave ne nje zone bizneset kane patur nje rritje te aktivitetit tregtar, duke qene se kembesoret levizin me ngadale dhe ndalojne me shpesh (sic ndodh ne qendrat tregtare)

3.       Se treti, dyndja e makinave ne qytet ka patur kosto sociale.
Ndertimi I rrugeve te gjera dhe prania e mijera makinave ne qytet mund te kene ndikuar ne izolimin e komuniteteve. Studime te ndryshme kane evidentuar se banoret qe jetojne ne krahe te rrugeve kryesore kane veshtiresi per tu socializuar dhe ne pergjithesi jane me te vetmuar se banoret e lagjeve me rruge te ngushta kembesoresh. Edhe ne dimensionin personal, socializimi mes ciklisteve ne rruge eshte shume me i lehte se sa mes shofereve te inkapsuluar brenda makinave tyre. Nderkohe 80% e makinave levizin vetem me shoferin dhe pa asnje pasagjer.   
Se fundmi, paradoksalisht makinat kane vonuar transportin publik ne qytet. Ne pikun e trafikut nje makine mund t’i duhet nje ore per te shkuar nga stacioni i trenit deri tek universiteti Aleksander Mojsiu [7km], nderkohe qe me biciklete kjo distance pershkruhet per 20 – 25 minuta,  pra gati tre here me shpejt. Mirepo, mungesa e korsive te vecanta, ben qe trafiku i makinave te vonoje jo vetem makinat, por edhe autobuzet, ciklistet, madje edhe sherbimet e urgjences.

Pse nuk ndryshon?

Por nese makinat paskan keto pasoja per komunitetin, atehere perse Bashkia, qe ka pergjegjesine ligjore dhe politike, nuk merr masa per t’I dhene perparesi bicikletave dhe per ta kufizuar perdorimin e makinave ne qytet?

Per tre arsye:  
Si fillim, nese Bashkia do synonte te dekurajonte perdorimin e makinave, kryetari I bashkise do te vihej ne nje presion te jashtezakonshem nga grupe te fuqishme ekonomike qe perfitojne nga kjo situate.
Grupet kryesore jane kompanite qe shesin makina, shperndaresit e karburantit, dhe kompanite e sigurimeve. Pa harruar qe parkimi i makinave eshte biznes teper fitimprures, prej te cilit perfiton edhe vete bashkia.

Se dyti, qe bashkia ta beje qytetin jo miqesor per makinat, ajo me pare duhet te adresoje problemet qe e bejne makinen te domosdoshme.
Jane te shumte qytetaret qe e perdorin makinen si domosdoshmeri dhe jo si zgjedhje. Prandaj, nese bashkia do dekurajonte perdorimin e makinave, ajo do te duhej te merrte masa te tjera, si ndertimi I korsive per bicikletat, permiresimi i transportit urban ne qytet, transporti i femijeve ne shkolle dhe mbi te gjitha sherbimi i urgjences. Nderhyrje keto qe kerkojne shume para, energji dhe kohe, te cilat bashkia I ka te kufizuara. Nderkohe, krijimi i barrierave per makinat pa zgjidhur me pare keto ceshtje, do te sillte nje presion te madh publik mbi kryetarin e bashkise.

Se treti, ndryshimet e mesiperme nuk do te mjaftonin ,nese nuk do te shoqeroheshin me nje ndryshim ne mentalitetin e atyre qe qeverisin, por edhe te nje pjese te komunitetit.
Nuk duhet harruar se dalja nga varferia e sistemit te shkuar ndikoi qe makina te konsiderohej si status social, ndersa bicikleta si simbol I varferise. Per pasoje shume njerez, kryesisht te rinj, e perdorin  makinen jo si mjet transporti, por si menyre per tu afirmuar.
Kjo dallohet edhe ne art, ku kengen e Francesk Radit per bicikleten e kane zevendesuar kenget qe ngrene kultin e makinave te shtrenjta. Por dallohet edhe ne stilin e jeteses se figurave publike, te cilet levizin me makina te shtrenjta, duke influencuar ne menyren se si te rinjte e perceptojne makinen. E per pasoje, eshte rritur nje brez qe as nuk di me t’i jape bicikletes.

Cfare sugjerojme?

Ne vend te rekomandimeve, le te permendim masat qe merren ne Evrope per kete ceshtje.

Nga njera ane, qytetet me te rendesishme evropiane dekurajojne perdorimin e makines. Psh Bashkia e Romes ka krijuar Zona me Trafik te Limituar (ZTL) duke kufizuar qarkullimin e makinave ne qender te qytetit dhe ne zonat arkeologjike. Po keshtu Londra aplikon pagesen e dyndjes per makinat qe duan te futen ne brendesi te qytetit. Nderkohe Barcelona po aplikon ato qe quhen superblocs, qe jane lagje ku limiti i shpejtesise eshte 10 km/h, duke nxitur shoferet qe t’i shmangin keto zona.

Nga ana tjeter, shume qytete evropiane marrin masa per te inkurajuar perdorimin e bicikletes dhe transportin publik. Psh qytete si Groningen dhe Copenhagen, te cilat kane investuar ne krijimin e rrugeve te sigurta per ciklistet, kane arritur te nxisin qytetaret qe te lene makinat dhe te pedalojne. Keshtu Kopenhageni qe ne vitin 1970 kishte 350’000 makina dhe 100’000 bicikleta, sot ka 150’000 makina dhe 700 mije bicikleta.

Dhe nese keto vende te duken shume te medha per tu krahasuar, konsidero Ljubjanen qe ka te njejtin numer popullsie me Durresin, por qe vitet e fundit eshte kthyer ne nje nga qytetet me te gjelberta ne Evrope. Ljubjana lejon vetem bicikelat dhe transportin publik ne brendesi te qytetit, por ofron taksi falas per te moshuarit dhe femijet, si dhe aplikon skemen ‘park and ride’, cka I jep mundesi shofereve qe ta parkojne makinen larg qendres dhe me faturen e parkimit te levizin falas ne transportin publik.
Ne besojme se 10 milion $ qe bashkia e Durresit shpenzon cdo vit per transportin dhe infrastrukturen rrugore, duhet te investohen ne kete drejtim. Fakti qe keto qytete evropiane ia kane dale, eshte prova me e mire se edhe Durresi mundet.

Media
Studime dhe analiza

te tjera:

5 comments:

  1. Përshëndetje shikuesit e mi të respektuar, emri im janë JESSICA JENKINS dhe jam nga (FLORIDA, SHTETET E BASHKUARA) Jam shumë i lumtur të ndaj këtë dëshmi të mahnitshme, u lëndova dhe u thye në zemër kur burri im më la me fëmijën tonë, u hutova dhe nuk dija çfarë të bëja, e doja aq shumë, u përpoqa ta ktheja përsëri, por e gjithë përpjekja ime ishte e kotë, në një ditë besnike ia shpjegova problemin tim shoqes sime dhe ajo më tha për një gjë të madhe magjistari i dashurisë i quajtur "LORD ALAGHODARO" i cili gjithashtu e bën atë shtatzënë kur ajo ishte në kërkim të një fëmije, nuk kam besuar kurrë në magji, por jam përpjekur të shoh nëse gjërat do të përmirësohen, kontaktova me Zotin ALAGHODARO përmes kontaktit shoqja ime më dha, pas disa orësh magjistari m'u përgjigj, ai më tha të qëndroja dhe më dha disa udhëzime se çfarë të bëja dhe bëra saktësisht siç më thanë, për habinë time më të madhe, burri im që nuk më ka thirrur për një shume 3 vjec, me telefonoi dhe filloj te kerkoje falje per te gjitha gabimet qe me beri dhe m'u lut m se ai dëshiron të kthehet në shtëpi me mua dhe fëmijët, tani ai më donte më shumë se kurrë më parë, shikuesit e mi të respektuar vëllezër dhe motra nëse po kaloni çdo lloj problemi kontaktoni me të dhe ju jap 100% garanci se do ta zgjidhë problemet tuaja. këto janë kontaktet e tij: Whatsapp : +1 424-571-9773 ose email :alaghodaroh@gmail.com

    ReplyDelete
  2. Unë po e ndaj këtë dëshmi për partnerët që vuajnë në marrëdhëniet e tyre sepse ka një zgjidhje të qëndrueshme.

    Burri im më la mua dhe 2 fëmijët tanë për një grua tjetër për 3 vjet. U përpoqa të jem e fortë vetëm për fëmijët e mi, por nuk munda t'i kontrolloja dhimbjet që më mundonin zemrën. Isha i lënduar dhe i hutuar. Unë kisha nevojë për një ndihmë, kështu që bëra një kërkim në internet dhe hasa në një faqe ku pashë që Dr Ellen, një magjistare, mund të ndihmojë të kthehen të dashuruarit. E kontaktova dhe ajo bëri një lutje dhe magji të veçanta për mua. Për çudinë time, pas 2 ditësh, burri im u kthye në shtëpi. Kështu u ribashkuam përsëri dhe kishte shumë dashuri, gëzim dhe paqe në familje.

    Ju gjithashtu mund të kontaktoni Dr Ellen, një magjistare e fuqishme për zgjidhje në kontaktin e saj ellenspellcaster@gmail.com Ju gjithashtu mund të Whatsapp +2349074881619

    ReplyDelete
  3. Përshëndetje miq Unë jam këtu për të dëshmuar për mrekullinë që sapo më ndodhi më 14 janar 2022, emri im është Patricia Jefferson, unë jam nga Bogota Kolumbia dhe burri im është nga SHBA. Burri im më la mua dhe djalin tim 4 vjeç për një grua tjetër, isha aq i frustruar sa bëra gjithçka që ishte e mundur për ta bërë atë të kthehej, por pa dobi, u mashtrova disa herë, por nuk u dorëzova, derisa takova High Prift Harmony dhe gjithçka ndryshoi. Me ndihmën e mësueses, burri im është kthyer me mua dhe jemi të lumtur dhe jetojmë së bashku si një. Dua të të falënderoj Mësuesin Harmony dhe do të vazhdoj të dëshmoj fuqinë tënde. Kontakto me të në email: priestharmony1@gmail.com. Whatsapp: +2349011460555. Mos hezitoni ta kontaktoni, ai do t'ju ndihmojë të gjeni një zgjidhje për problemin tuaj

    ReplyDelete
  4. Unë kurrë nuk do të ndalem së ndari këtë dëshmi sepse tani jam një grua plotësisht e lumtur, kam pasur dhimbje për mbi 8 vjet martesë kur nuk munda të mbetesha shtatzënë për burrin tim, pastaj fillova të jem i dëshpëruar për shkak të presionit nga nëna ime. ligj, dhe nje shoqja ime me drejtoi tek Dr. dawn acuna e cila e ndihmoi, une i shpjegova gjithcka Dr. Dawn acuna ne Whatsapp dhe ajo me premtoi se do me ndihmonte, me dha disa instruksione te cilat i bera gjithcka ne menyre perfekte, letren 3 javore ajo me kerkoi te shkoj ne spital per analiza per habi, doktori me tha jam 1 jave shtatzene, por per momentin kam bebin tim te bukur, ajo ndihmoi edhe 3 shoqen time, e gjitha fal Dr dawn acuna, kontakto ne whatsapp nese ke çdo vështirësi ju siguroj një rezultat perfekt,
    *Nëse dëshironi të mbeteni shtatzënë.
    *Nëse doni të bashkoheni me burrin tuaj.
    *Nëse doni të ktheni të dashurin tuaj.
    *Nëse doni të tërheqni një dashnor të ri.
    *Nëse keni nevojë për fuqi shpirtërore.
    *Nëse dëshironi të qëndroni gjatë në shtrat.
    *Nëse dëshironi të zmadhoni madhësinë e karit tuaj.
    *Nëse doni të ndaloni abortin.dhe etj.
    Kontaktoni Whatsapp-in e saj: ( +2348032246310)
    Email (dawacuna314@gmail.com)

    ReplyDelete
  5. Kam lexuar disa dëshmi për një magjistar dashurie të quajtur DR DAWN se si ai ka ndihmuar shumë njerëz për të rikthyer ish të dashuruarit e tyre brenda 48 orëve, Sinqerisht, thjesht po mendoja nëse kjo ishte e vërtetë dhe nëse ky njeri mund të ndihmonte vërtet të kthente të dashurin tim të cilin Unë dua shumë. Vendosa të kontaktoj sepse e dua shumë të dashurin tim dhe kemi nja dy muaj që jemi ndarë. Më ka marrë shumë malli për të, kam provuar të gjitha mënyrat e tjera për ta rikthyer, por nuk kam mundur. Unë kontaktova me DR DAWN dhe ai më tha se ish-i im do të kthehet tek unë në 48 orët e ardhshme.
    Për habinë time, ish i dashuri im u kthye pikërisht pas 48 orësh, e gjitha kjo falë Dr DAWN,
    Ai gjithashtu mund t'ju ndihmojë me
    *Spell për të mbetur shtatzënë.
    *Magji për t'u ribashkuar.
    *Shëroni çdo sëmundje.
    * magji për fat të mirë.
    *Magji për pasuri.
    Dhe të tjerët.
    Kontaktoni me të përmes: dawnacuna314@gmail.com
    Whatsapp: +2349046229159

    ReplyDelete